Pham Duy Nghia - Business Law & Arbitration

Ghi chép sáng 27/05/2008 : Một nhúm đàn ông, đàn bà, trẻ con, có vẻ hơi nhếch nhác, một số mặc áo phông hình cờ VN, tả tơi chạy đến ngã năm Lê Hồng Phong, Hoàng Diệu, Điện Biên Phủ để giơ những mảnh giấy viết những gì chẳng rõ trước đoàn xe chở các đại biểu Quốc hội đang tiến vào nơi họp. Các vị này ngồi trong xe nhìn ra, mặt mày đăm chiêu. Chỉ có công an là vất vả, tất bật chặn đoạn người và đưa xe đón họ đi khỏi ngã năm. Khách qua đường ngồi trên những chiếc xe đang nổ máy ... dường như quá đỗi thờ ơ với mọi sự đời. ... Nếu tin dưới đây của BBC (21/05) là đúng, thì nguy cơ bất ổn định là rất hiện hữu. Chính quyền né Tàu, quen giữ người "để tìm hiểu sự việc", giữa chủ và thợ không có kênh đối thoại, công đoàn tê liệt... Tôi e rằng "mâu thuẫn đối kháng dẫn đến đấu tranh giai cấp" theo lý thuyết bạo động cách mạng của ông Lê-Nin đang nhu nhú ở nhiều nơi. Thật đáng lo cho chính quyền "của dân, do dân và vì dân". PDN Đụng độ đình công tại Công ty Bao Bì Hoa ...

Bồi thường nhà nước: giới hạn và điều kiện Phạm Duy Nghĩa (NCLP, 26/04/2008) Một đạo luật về bồi thường nhà nước đang được soạn thảo và dự kiến sẽ được Quốc hội cho ý kiến trong thời gian tới. Từ một góc nhìn so sánh, đặc biệt với pháp luật Cộng hòa nhân dân Trung Hoa và Cộng hòa liên bang Đức, tôi xin góp vài suy nghĩ về giới hạn và điều kiện của trách nhiệm bồi thường của nhà nước đối với thiệt hại đã gây ra cho người dân do các hành vi vi phạm nghĩa vụ của công chức khi thừa hành công vụ. Vào thời điểm hiện nay, pháp luật Việt Nam đã ghi nhận trách nhiệm bồi thường của nhà nước ở nhiều cấp độ văn bản pháp luật khác nhau. Ý niệm chung về trách nhiệm đó đã xuất hiện tại Điều 74 khoản 4 Hiến pháp 1992, các Điều 619, 620 Bộ luật Dân sự 2005 (BLDS 2005) quy định chi tiết hơn về trách nhiệm của cơ quan nhà nước, cơ quan tố tụng gây hại cho cá nhân và tổ chức, Nghị quyết số 388/2003/NQ-UBTVQH11 của ủy ban thường vụ Quốc hội quy định bồi thường cho công dân khi bị khởi tố hoặc chịu án oan ...

Rủi ro nghề báo Một tin đáng lo với những người làm nghề báo, rủi ro này có thể giáng xuống đầu bất kỳ ai xông xáo muốn cung cấp cho công chúng những tin mà người ta muốn đọc, ví dụ vì sao thuốc Tây tăng giá, vì sao cọc phân cách bê tông lại có lõi bằng cọc tre, vì sao một ông TGĐ lại có bạc tỷ để chơi cờ bạc. Tuy nhiên, nhụt chí báo giới rất có lợi cho những ai duy trì hiện trạng không minh bạch, đục nước mới béo cò. Chỉ có điều, pháp luật nước ta về bảo mật khá phiền toái, nội vụ chưa rõ thì cũng khó mà bình luận trên thực tế hai ký giả có thể đã vấp phải những sai phạm gì. Đây cũng là một vụ để thêm một lần nữa thử xem người ta có thật lòng với cải cách tư pháp hay không. Hãy chờ xem ông luật sư bào chữa phải mất bao lâu mới được cơ quan điều tra cho phép gặp thân chủ và tiếp cận hồ sơ. Phải biết người buộc tội đã gom được những chứng cớ và chứng lý gì, thì mới có cách cứu giúp hai ký giả mà chúng ta đang rất cảm thông và chia sẻ trong lúc lao lý này.

LÀM CHO TÒA ÁN ĐỘC LẬP Phạm Duy Nghĩa (Tia Sang, 05/2008) Không có quá nhiều lý do để tự hào về vai trò của các tòa án trong công cuộc đổi mới hai thập kỷ qua ở nước ta. Ở địa phương, chánh án các tòa án thường có một vị trí xã hội khá khiêm tốn so với giám đốc các sở, ban ngành cùng cấp. Ở trung ương, tòa án chưa thực sự có điều kiện để trở thành một cơ quan quyền lực, góp phần xác lập chính sách một cách đáng kể ở nước ta. Nếu tòa án tiếp tục thiếu tin cậy thì người dân sẽ tìm đến các phương pháp giải quyết tranh chấp ngoài tòa, công lý không được xác lập thì nguy cơ bất ổn tăng nhanh-hàng nghìn vụ đình công bất hợp pháp từ Nam ra Bắc, đòi nợ thuê, xiết nợ kiểu xã hội đen là một minh chứng cho nhận định này. Thêm nữa, khi người nước ngoài làm ăn tại Việt Nam, tranh chấp sẽ được đưa ra ngoài lãnh thổ nước ta để giải quyết, các trọng tài Singapore hay Hồng-Kông sẽ thay thế tòa án Việt Nam trong việc xác lập trật tự kinh doanh ngay ở chính nước ta. Ngoài ra, tư pháp non yếu thì hành phá...

MONG MANH NHƯ DẢI LỤA ĐÀO Phạm Duy Nghĩa (Lượm các mảnh vụn bài bị các chủ bút cắt bỏ, vuốt ve cho phẳng phiu rồi giữ lại, có khi cũng là việc thật đáng làm). Gần 500 đại biểu Quốc hội lại tề tựu dự một kỳ họp kéo dài cả tháng trời. Những lớp tôn xanh vây lấy nơi đã là một phần trái tim Đại Việt, tòa nhà Quốc hội cũ không còn nữa, từng đoàn xe lũ lượt hướng tới trụ sở Bộ Quốc Phòng. Ngoài những lễ nghi mọi thuở, hy vọng ở nơi đó sẽ được bàn tới chuyện tiền mất giá và cuộc mưu sinh của những người nghèo. An tọa trong chiếc ghế nhung đỏ, đại biểu có thể giúp gì để tiếng dân nghèo vang vọng tới những thềm cao quyền lực. Không giống giới chức hành chính có cả bộ máy thuộc cấp ra sức chấp hành, không giống giới kinh doanh dư thừa của cải, đại biểu Quốc hội là chính khách với những lập luận của mình. Mong manh như dải lụa đào, nhưng nếu lời họ đồng điệu với dân tâm thì Quốc hội mau chóng trở thành quyền lực. Thu phục được lòng người, đại biểu tạo nên đồng thuận; quyền lực của họ là những lá ...

ĐÁNH GIÁ PHÁP LỆNH TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI 2003 Phạm Duy Nghĩa Luật Trọng tài là một phần của tố tụng dân sự? Các nước theo dân luật thường soạn luật trọng tài thành một quyển-như một chương trong các bộ luật tố tụng dân sự, (ví dụ Quyển 10 trong BLTTDS 10 quyển của Đức hoặc quyển 8 trong BLTTDS 8 quyển của Nhật). Việc ấy có vài thuận lợi, ví dụ mối quan hệ giữa tòa án và trọng tài (TT), lấy lời khai, giám định, công nhận và cho thi hành, khước từ trọng tài viên (TTV) được dẫn chiếu khá liên thông, sửa hay bổ sung BLTTDS đồng thời sửa luôn cả luật về TT, và ngược lại. Nếu luật về TT làm riêng thành một đạo luật, thì phải suy tính cách dẫn chiếu BLTTDS 2004 sao cho hợp lý, để khi sửa BLTTDS thì không phải sửa lại Luật TT và ngược lại. Có thể suy tính để dẫn chiếu chung (… theo quy định của BLTTDS) mà không dẫn cụ thể. Có cần quá nhấn mạnh tính ngữ "thương mại"? Pháp lệnh TTTM 2003 khu biệt thẩm quyền của TT vào các việc thương mại, xem § 2.3 PL TTTM 2003. Cả Đức và Nhật không hạn...

MỘT GÓC NHÌN VỀ CHỢ CHỨNG KHOÁN Phạm Duy Nghĩa (NQL 4/2008) Sáu năm gần như tập dượt èo uột, năm thứ bảy nhảy nhót với những lướt sóng ồn ào, năm thứ tám đột ngột ủ rũ, chợ chứng khoán Việt Nam bị xô đẩy bởi đủ loại tin đồn. Như xem lại một bộ phim quay chậm, bài viết dưới đây góp vài thiển nghĩ và một cách nhìn về cái thị trường có vẻ vừa xa lạ, vừa đỏng đảnh này. Dù đã biết chút chút đỏ đen hụi họ, số đông người nước ta tập làm quen với chợ vốn từ thuở quỹ tín dụng mọc nên như nấm. Lãi cao rồi tan vỡ, sự sụp đổ của các quỹ tín dụng hơn 20 năm về trước đã giáng một cú trời giáng vào niềm tin của người dân vào kiểu huy động vốn rộng rãi hứa trả lãi của người kinh doanh. Từ các doanh nghiệp gia đình các công ty đã mọc lên. Dù tên gọi là cổ phần hay hữu hạn, song nếu các thành viên đều là thân hữu, việc chuyển nhượng vốn đều lọt sàng xuống nia giữa những người quen, các doanh nghiệp ấy vẫn chưa có dáng dấp các công ty thực sự. Được nhà nước dựng ra từ năm 2000, song hồi lâu ít hàng, khôn...

VÌ NÔNG DÂN Phạm Duy Nghĩa Nhà nước là của dân, nhưng tự thủa nào người ta vẫn băn khoăn tự hỏi nhà nước ấy là của hạng dân nào. Cấm xe ba gác, hẹp đường xe máy thì rộng lối cho ô-tô, cấm hàng rong thì thênh thang cửa hiệu, khó cho đám thợ đình công thì giới chủ vừa lòng. Thì cũng thế, dân khôn khó trị, có thời nào người làm quan lại ưa bị đàn hạch, giải trình giữa chốn công khai. Kính yêu nghiệp tổ, trong người Việt Nam nào mà chẳng có một chút nông dân. Kìa Nam chinh, Bắc chiến, xương máu dân cày bao đời nay đã tạo cho ai những lấp lánh hào quang. Kìa nhà máy- sân gôn, vì ai phì nhiêu mà nông dân bỗng một ngày thành ra thất nghiệp. Tiếng hú hoang dã của chủ nghĩa tư bản cướp bóc một thời thoảng lại tái hồi. Tiền mất giá, kinh tế khó khăn, phần da thịt đau rát trước tiên ấy cũng là nông dân nghèo và con em của họ. Nông dân-nông nghiệp-nông thôn, tam nông ấy đang cần tới những chính sách kịp thời. Muốn có chính sách đúng và trúng vì nông dân, trước hết phải có tranh luận dựa trên thông...

NHÂN CHUYỆN SỬA “LUẬT LÀM LUẬT” Đã công bố tại: NCLP 03/2008 Một đạo luật về làm luật với gần 100 điều đang được lấy ý kiến dân chúng trước khi trình Quốc hội thông qua . Trừ một vài cuộc trì hoãn, ví dụ như dự luật về hội, về trưng cầu ý dân, như mọi thuở, đã đưa vào chương trình làm luật thường dự luật nào mà chẳng được thông qua. Điều ấy chắc cũng đúng với dự thảo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật [ 1 ], dù rằng nội dung của nó, với nhiều điểm sáng đáng kể, vẫn ẩn chứa vài điều có thể cần được bàn thêm. Ý kiến ngắn dưới đây trao đổi về một số điểm có thể cần được quan tâm khi xem xét dự luật này. Sức người có hạn: Nên tập trung vào thẩm quyền ban hành văn bản Có vẻ như những người soạn muốn đưa tất cả các công đoạn của quy trình làm luật vào dự thảo này, từ công đoạn sáng quyền lập pháp, công đoạn soạn thảo của nhân viên hành chính, sự tranh luận và lựa chọn chính sách của Chính phủ, sự tham gia của người dân, cho tới các công đoạn của Quốc hội, và thâm chí cả công đoạn giải ...

THÁNG BA: TẢN MẠN VỀ TÀI CHÍNH CÔNG Phạm Duy Nghĩa Cuối năm ngoái, Bộ NN và PTNT ước tính có tới 122 loại phí, quỹ và đóng góp khác đè nặng nông dân Việt Nam. Tình cảnh bên ta có vẻ chẳng mấy khác so với thực tế mà một ông Lý Xương Bình nào đó đã cả gan nói thật với thủ tướng nước Tàu. Như mọi chuyện trồi lên chìm xuống tựa vô tình trên mặt báo, mới đây người ta lại loan tin “loạn thu phí” ở vài địa phương. Có đủ loại “phí đầu người”, “phí đầu công”, những khoản đóng góp tự nguyện được chuyển thành bắt buộc. Dù rằng những khoản thu ấy không quá lớn so với người giàu, song tích dần thành gánh nặng, chúng trở nên bức bách đối với người nghèo. Cùng tình cảnh ấy ở đô thị, loạn thu phí trước hết gây phiền nhiều cho tiểu thương, người buôn bán và dịch vụ lặt vặt, cho các chủ cửa hàng, loạn thu phí trông giữ xe máy, phí an ninh đủ loại làm mệt thị dân. Phường, xã là cấp chính quyền đáng lẽ phải thân dân, gần dân nhất; nếu ngay ở những nơi ấy đã bắt đầu phiền nhiễu, khó có thể chờ đợi dân chún...

PHÁC THẢO MÔN HỌC TỰ CHỌN: LUẬT AN TOÀN THỰC PHẨM Hiện nay các môn tự chọn của LKD chỉ gồm các lĩnh vực pháp luật liên quan tới: giải quyết tranh chấp, phá sản, an sinh xã hội, cạnh tranh, và thị trường chứng khoán. Có một nhu cầu bổ sung các môn học mới, trang bị cho người học kiến thức pháp luật gần với cuộc sống, trong đó có pháp luật về an toàn thực phẩm. Cơ sở pháp lý cho môn học này hiện nay cũng đã được ban hành, gồm các quy định về trách nhiệm của người sản xuất trong BLDS, PL về vệ sinh an toàn thực phẩm 2003 và Nghị định 163/2004/ND-CP hướng dẫn thi hành PL. Nhìn rộng hơn, có thể nghiên cứu các quy định của BLHS 1999, các quy định về quản lý thị trường. Về mặt thiết chế, ít nhất có các cơ quan sau có thể liên đới: y tế, quản lý thị trường, hải quan và thương mại. Thực tế các vụ vi phạm PL cũng có thể cung cấp vô số tình huống thảo luận cho người học, từ vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm, hàng tiêu dùng giả. Để góp phần xây dựng môn học chuyên ngành Luật vệ sinh an toàn thực p...

GÓP PHẦN TÌM HIỂU VĂN HÓA PHÁP LUẬT Phạm Duy Nghĩa [công bố trên Tạp chí của ĐHQG số tới ] Bài viết dưới đây bàn về văn hóa pháp luật của một quốc gia. Sau phần tranh luận về khái niệm văn hóa pháp luật và phạm vi ứng dụng của khái niệm này, bài viết phân tích mối quan hệ giữa văn hóa pháp luật quốc gia trong tương tác với khu vực và quốc tế, từng bước nhận diện những lát cắt và tiêu chí đánh giá hay đo lường của văn hóa pháp luật của một quốc gia. ( Ảnh bên: Một phiên xử án thời thực dân). Góp phần tranh luận về khái niệm và khả năng ứng dụng của văn hóa pháp luật Văn hóa là cách chúng ta sống-một cách quan niệm mơ hồ và tùy thích, rất Việt. Thì cũng thế, văn hóa pháp luật là một khái niệm khó định dạng; tuy nhiên trong khuôn khổ bài nghiên cứu này cần mặc định hình hài của nó để xây dựng tiêu chí đánh giá. Văn hóa có thể hiểu ở trạng thái tĩnh, song cũng có thể nghiên cứu trong quá trình biến đổi của nó. Trình độ văn hóa pháp luật của một quốc gia là một thang nấc trong quá trình tiế...