Skip to main content

Đề thi Ngữ văn giữa dịch covid-19

Giữa dịch covid-19, trong môn thi Ngữ văn sáng hôm qua, thí sinh toàn quốc phải phân tích một bài thơ. Tác giả bài thơ ấy, ông Nguyễn Khoa Điềm, cũng từng là một nhà chính trị lão luyện, đã giữ nhiều trọng trách trong lĩnh vực văn hóa, tư tưởng. Ông ấy nhấn mạnh rằng hãy để người trẻ tự nhận thức, yêu nước một cách tự nhiên, không ai làm thay họ được đâu.

Hai lời tâm sự cách nhau nửa thế kỷ. Bài thơ là tâm tình của một người trẻ sau Mậu thân, trước Mùa hè đỏ lửa, giữa chiến tranh song không lên gân lên cốt. Còn lời nhắn nhủ hãy để người trẻ tự nhận thức, tự yêu lấy đất nước theo cách của mình dường như lại là trải nghiệm của người đã từng qua bao khuôn sáo xơ cứng, như chính ông bảo là lối mòn tư duy.

Đất nước là của nhân dân thực ra là một tư tưởng cổ xưa. Chủ quyền nhân dân là cách nói Phương Tây, lấy dân làm gốc, việc nhân nghĩa cốt ở an dân, thậm chí ý dân là ý trời.. là cách nói  của người Phương Đông. Chỉ có điều, người cai trị, khi đã nắm trọn quyền lực đôi khi hành xử với đất nước tựa như của riêng mình. Bởi thế người ta bảo dưới gầm trời này thiên hạ là của vua. Chống lại các chế độ cai trị kiểu ấy, giúp thổi một làn sóng dân chủ vào các xã hội Phương Đông, Tôn Trung Sơn đề cao chủ thuyết “thiên hạ vi công”, tất cả quyền lực trong đất nước là của chung của nhân dân. Tư tưởng ấy hiển nhiên cũng có trong tất cả các bản Hiến pháp của nước ta.

Mùa thu, chúng ta nhớ đến ngày khai sinh ra nền cộng hòa, ghi nhận quyền lực nhân dân trên đất nước ta. Song ghi nhận mới chỉ là bước khởi đầu, thực thi được nguyên tắc ấy mới thách thức, gian truân gấp bội. Quyền, tiền, thế lực, lợi ích nhóm đôi khi biến quyền lực chung thành của riêng. Để đất nước là của nhân dân cần tới hai vế, giáo dục lòng yêu nước là một vế, vế còn lại phải giáo dục tinh thần công dân, giúp dân biết, dân bàn, dân kiểm tra, dân giám sát chính quyền.

Nửa thế kỷ, chiến tranh đã lùi rất xa, các thách thức đối với đất nước, chủ quyền nhân dân, các mối lo toan của người trẻ ngày nay đã rất khác. Ông Nguyễn Khoa Điềm dường như muốn cảnh báo sự xơ cứng của tuyên truyền, muốn cổ vũ niềm tin vào người trẻ, cổ vũ sự tự do khám phá, để họ yêu nước chân thành, tự nhiên, theo những cách riêng của mình.

Nếu đúng vậy, tư duy của ông thật trẻ trung. Giáo dục để người dân tự do, biết suy nghĩ bằng cái đầu của riêng mình, tự trọng với bản ngã, nhân cách của chính mình, từ đó hành xử có trách nhiệm như những công dân trưởng thành với cộng đồng và đất nước, dường như vẫn còn là điều cần phấn đấu trong các ngành giáo dục, văn hóa và tư tưởng của chúng ta.

Comments

Popular posts from this blog

Enjoy the Voyage: Behind the Scenes of Tribunal Deliberations

Arbitration can be very simple, but it can also be a voyage to nowhere in the middle of the sea. From the departure to destination, the Tribunal as collective is expected to steer the board. It shall make decisions, either procedural or on merits, by deliberation. But how tribunal deliberations work, particularly in cross-cultural arbitration? That is certainly a mysterious black-box, because tribunal deliberations are case specific (it depends on the nature of the disputes), tribunal specific (it depends on the composition of the tribunal, the background and profile, and mentality of the presiding arbitrator and its fellows), and the like. But there are some best practice for efficient deliberations: Not consensus, but collegiality is important: each arbitrator shall actively be involved. Not focusing on the destination, enjoying the voyage: the facts, the issues, the rational behind the disputes are important. Not merely the award, an efficient case management, fairness and due
  Pham Duy Nghia graduated at Leipzig University in Germany (LLB 1988, PhD 1991). He was a Fulbright visiting scholar at Harvard Law School (2001-2002). At Fulbright University Vietnam he teaches Law and Public Policy, Public Governance, Research Methods of Public Policy. As arbitrator Prof Pham Duy Nghia has served in more than 100 cases hearing transnational business disputes, including commercial, investment, construction, insurance, corporate disputes, M & A and intellectual property disputes. Besides teaching, research, and practicing law, Pham Duy Nghia is a frequent commentator in leading newspapers and media in Vietnam. The areas concerned include protection of basic citizen’s right, voice and accountability in public governance, regulatory quality, rule of law and access to justice.

Đoán định tư pháp là gì?

Bài viết ngắn dưới đây góp phần tìm hiểu và trả lời các câu hỏi sau đây: (i) Đoán định tư pháp là gì, ra đời trong bối cảnh nào, có ảnh hưởng gì trong ngành tư pháp trên thế giới, (ii) Ngành tư pháp Việt Nam nên chuẩn bị như thế nào để chủ động ứng xử với xu thế Đoán định tư pháp [1] . Đoán định tư pháp (Predictive Justice) là gì? 1.       Đoán định tư pháp là một xu thế thay đổi cung cách cung cấp dịch vụ pháp lý, trong đó có hoạt động xét xử của tòa án, dưới sức ép của thời đại dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), với sự xuất hiện của các công ty khởi nghiệp công nghệ pháp lý (Legal Tech start-up), cung cấp những giải pháp tư vấn, hỗ trợ pháp lý trên nền tảng của các công nghệ thông minh. 2.       Xu thế này bắt nguồn từ những nỗ lực cung cấp nguồn luật mở (open data) từ 50 năm nay. Do công nghệ thay đổi rất nhanh (máy tính, vật liệu bán dẫn, chip điện tử, mạng Internet, các thuật toán dẫn tới trí tuệ nhân tạo), 50 năm qua máy tính đã thông minh hơn 1,