Skip to main content

Nam Định: Hơn một thế kỷ trước đây


Trùm thực dân, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer nhiệm kỳ 1897-1902, trong Hồi ký Xứ Đông Dương thuộc Pháp, có những trang ghi chép thật tỉ mỉ về Nam Định khi ông ta thăm vùng quê này.

        Cách đây 1 thế kỷ, thời đó Nam Định là trung tâm văn hóa lớn thứ 2 ở Bắc Kỳ, cạnh tranh ráo riết với Hà Nội.

    Cứ 3 năm có một kỳ thi Hương. Chỉ có khoảng 3% số thí sinh dự thi lấy được bằng Tú tài. Năm 1900 tại kỳ thi Hương ở Nam Định có 1 vạn Nho sinh dự thi, tự mang theo lều chõng và người hầu, trải qua nhiều vòng loại, cuối cùng chỉ có 300 người được cấp bằng Tú tài. Đỗ kỳ thi Hương mới có quyền thi Hội, vượt qua thi Hội mới tham gia thi Đình, nếu đỗ tại kỳ thi đó mới được tuyển dụng vào ngạch quan.

Doumer cũng mô tả nền giáo dục thời đó và cho rằng chỉ với khoảng 5 quyển sách, người ta đã dạy cho con trẻ đủ các phẩm chất để làm người.

Trùm thực dân tất nhiên cũng mô tả rất tỉ mỉ cấu trúc vận hành của các làng xã Bắc Kỳ, và lý do hệ thống cai trị đó có thể phục vụ đắc lực cho người Pháp. Kết quả thật kinh ngạc: một năm sau khi Doumer nhậm chức,(khi ấy ông ta ở tuổi 38), xứ Đông Dương đã tự cân đối được tài chính (nói theo ngôn ngữ bây giờ). Hết nhiệm kỳ 5 năm, Doumer về nước (sau này trúng cử Tổng thống Pháp ở tuổi 74), để lại vô số cơ sở hạ tầng cho đến nay vẫn còn ý nghĩa quan trọng đối với nước ta: cầu Long Biên, cầu Tràng Tiền, hệ thống đường sắt.

Popular posts from this blog

Enjoy the Voyage: Behind the Scenes of Tribunal Deliberations

Arbitration can be very simple, but it can also be a voyage to nowhere in the middle of the sea. From the departure to destination, the Tribunal as collective is expected to steer the board. It shall make decisions, either procedural or on merits, by deliberation. But how tribunal deliberations work, particularly in cross-cultural arbitration? That is certainly a mysterious black-box, because tribunal deliberations are case specific (it depends on the nature of the disputes), tribunal specific (it depends on the composition of the tribunal, the background and profile, and mentality of the presiding arbitrator and its fellows), and the like. But there are some best practice for efficient deliberations: Not consensus, but collegiality is important: each arbitrator shall actively be involved. Not focusing on the destination, enjoying the voyage: the facts, the issues, the rational behind the disputes are important. Not merely the award, an efficient case management, fairness and due
  Pham Duy Nghia graduated at Leipzig University in Germany (LLB 1988, PhD 1991). He was a Fulbright visiting scholar at Harvard Law School (2001-2002). At Fulbright University Vietnam he teaches Law and Public Policy, Public Governance, Research Methods of Public Policy. As arbitrator Prof Pham Duy Nghia has served in more than 100 cases hearing transnational business disputes, including commercial, investment, construction, insurance, corporate disputes, M & A and intellectual property disputes. Besides teaching, research, and practicing law, Pham Duy Nghia is a frequent commentator in leading newspapers and media in Vietnam. The areas concerned include protection of basic citizen’s right, voice and accountability in public governance, regulatory quality, rule of law and access to justice.

Đoán định tư pháp là gì?

Bài viết ngắn dưới đây góp phần tìm hiểu và trả lời các câu hỏi sau đây: (i) Đoán định tư pháp là gì, ra đời trong bối cảnh nào, có ảnh hưởng gì trong ngành tư pháp trên thế giới, (ii) Ngành tư pháp Việt Nam nên chuẩn bị như thế nào để chủ động ứng xử với xu thế Đoán định tư pháp [1] . Đoán định tư pháp (Predictive Justice) là gì? 1.       Đoán định tư pháp là một xu thế thay đổi cung cách cung cấp dịch vụ pháp lý, trong đó có hoạt động xét xử của tòa án, dưới sức ép của thời đại dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), với sự xuất hiện của các công ty khởi nghiệp công nghệ pháp lý (Legal Tech start-up), cung cấp những giải pháp tư vấn, hỗ trợ pháp lý trên nền tảng của các công nghệ thông minh. 2.       Xu thế này bắt nguồn từ những nỗ lực cung cấp nguồn luật mở (open data) từ 50 năm nay. Do công nghệ thay đổi rất nhanh (máy tính, vật liệu bán dẫn, chip điện tử, mạng Internet, các thuật toán dẫn tới trí tuệ nhân tạo), 50 năm qua máy tính đã thông minh hơn 1,