Skip to main content

Cháy nổ và Chính quyền hiệu năng

Cháy nổ khắp nơi, các cơ quan quản lý thế nào? Đó là câu hỏi của ông Chủ tịch UBND TPHCM. Điều đúng với phòng hỏa thì cũng đúng với trị an, phòng bệnh, phòng độc... tựa như việc in cờ Trung Quốc treo ở cổng trường trong sách dạy con trẻ nước ta. Hỏi tức là truy tìm câu trả lời. Người dân mong ông Chủ tịch Thành phố HCM nói riêng và nền công vụ nói chung phải tìm ra lời giải, bởi lẽ chính quyền được lập ra để chịu trách nhiệm trả lời trước nhân dân.
Để xây dựng một chính quyền hiệu năng cần thảo luận chính quyền cần làm những việc gì và làm những việc đó sao cho hiệu quả, tức là đạt kết quả tối ưu với phí tổn tối thiểu. Việc thứ nhất liên quan đến chức năng của chính quyền, việc thứ hai liên quan đến cách thức tổ chức nền công vụ.
Thật trùng hợp chủ đề này liên đới mật thiết với cuộc thảo luận Hiến pháp đang ồn ào diễn ra. Hiến pháp phải ấn định rạch ròi chức phận của chính quyền Trung ương và địa phương. Những việc gì không thuộc thẩm quyền của Trung ương thì hiển nhiên phải thuộc về tỉnh/thành; việc gì không thuộc tỉnh/thành thì đương nhiên thuộc về làng xã. Trong phạm vi quyền lực ấy, chính quyền địa phương được tự quản, tức là tùy hoàn cảnh mà xác định nhiệm vụ ưu tiên, tự bố trí nguồn thu và tự tổ chức nền công vụ địa phương của mình, miễn sao cho hài lòng người dân. Người ta gọi đó là sự tự quản hay tự trị của chính quyền địa phương.
Quản trị một đô thành hiển nhiên có những vấn đề khác với nông thôn. Tựa như một nghị viện thu nhỏ, thị dân bầu ra Hội đồng dân biểu thành phố. Nơi ấy quyết nghị các chính sách dựa trên sức ép của các nhóm cử tri. Ngược lại, tòa thị chính là nơi hành pháp. Để tránh họp hành đùn đẩy trách nhiệm cho tập thể và chỉ đích danh người chịu trách nhiệm trước nhân dân, thông thường tòa thị chính phải được lãnh đạo bởi một thị trưởng hay đô trưởng theo nguyên tắc nền công vụ phải phục tùng thượng cấp. Thị trưởng hay đô trưởng chỉ định các quận trưởng, quận trưởng chỉ định phường trưởng tất cả hợp thành một chính quyền đô thị thống nhất, duy nhất chỉ có một cấp. Hy vọng với Hiến pháp sửa đổi, các đô thị cũng như vùng nông thôn có thêm
tự do để lựa chọn mô hình chính quyền phù hợp.
Nước ta đã tiến hành nhiều biện pháp để cải cách nền công vụ, từ một cửa liên thông, du nhập ISO hành chính, xã hội hóa cho tới đánh giá chất lượng dịch vụ công. Có nhiều biện pháp thực sự thành công, sự minh bạch và tiện lợi trong thủ tục cấp hộ chiếu phổ thông cho người dân TPHCM là một ví dụ. Dường như nếu các chuẩn mực rõ ràng, nếu người dân được quyền biết và tham gia giám sát các công chức, nếu tự thân nền hành chính đưa ra các cam kết phục vụ người dân như doanh nghiệp phục vụ khách hàng và có cách thức đánh giá mức độ tuân thủ cam kết của công chức thừa hành, thường ở những nơi đó hiệu quả của nền công
vụ dần dần sẽ được cải thiện.
Biết hỏi dường như mới mong có câu trả lời. Ông Chủ tịch đã nêu một câu hỏi đáng suy nghĩ. Khi hàng triệu cử tri cũng biết cách hỏi và khéo léo đeo bám những câu hỏi của mình, sức ép liên tục ấy buộc nền công vụ phải giải trình trước nhân dân. Trách nhiệm giải trình tăng cũng là cách thúc đẩy chính quyền nhích dần tới hiệu năng.

Popular posts from this blog

Enjoy the Voyage: Behind the Scenes of Tribunal Deliberations

Arbitration can be very simple, but it can also be a voyage to nowhere in the middle of the sea. From the departure to destination, the Tribunal as collective is expected to steer the board. It shall make decisions, either procedural or on merits, by deliberation. But how tribunal deliberations work, particularly in cross-cultural arbitration? That is certainly a mysterious black-box, because tribunal deliberations are case specific (it depends on the nature of the disputes), tribunal specific (it depends on the composition of the tribunal, the background and profile, and mentality of the presiding arbitrator and its fellows), and the like. But there are some best practice for efficient deliberations: Not consensus, but collegiality is important: each arbitrator shall actively be involved. Not focusing on the destination, enjoying the voyage: the facts, the issues, the rational behind the disputes are important. Not merely the award, an efficient case management, fairness and due
  Pham Duy Nghia graduated at Leipzig University in Germany (LLB 1988, PhD 1991). He was a Fulbright visiting scholar at Harvard Law School (2001-2002). At Fulbright University Vietnam he teaches Law and Public Policy, Public Governance, Research Methods of Public Policy. As arbitrator Prof Pham Duy Nghia has served in more than 100 cases hearing transnational business disputes, including commercial, investment, construction, insurance, corporate disputes, M & A and intellectual property disputes. Besides teaching, research, and practicing law, Pham Duy Nghia is a frequent commentator in leading newspapers and media in Vietnam. The areas concerned include protection of basic citizen’s right, voice and accountability in public governance, regulatory quality, rule of law and access to justice.

Đoán định tư pháp là gì?

Bài viết ngắn dưới đây góp phần tìm hiểu và trả lời các câu hỏi sau đây: (i) Đoán định tư pháp là gì, ra đời trong bối cảnh nào, có ảnh hưởng gì trong ngành tư pháp trên thế giới, (ii) Ngành tư pháp Việt Nam nên chuẩn bị như thế nào để chủ động ứng xử với xu thế Đoán định tư pháp [1] . Đoán định tư pháp (Predictive Justice) là gì? 1.       Đoán định tư pháp là một xu thế thay đổi cung cách cung cấp dịch vụ pháp lý, trong đó có hoạt động xét xử của tòa án, dưới sức ép của thời đại dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), với sự xuất hiện của các công ty khởi nghiệp công nghệ pháp lý (Legal Tech start-up), cung cấp những giải pháp tư vấn, hỗ trợ pháp lý trên nền tảng của các công nghệ thông minh. 2.       Xu thế này bắt nguồn từ những nỗ lực cung cấp nguồn luật mở (open data) từ 50 năm nay. Do công nghệ thay đổi rất nhanh (máy tính, vật liệu bán dẫn, chip điện tử, mạng Internet, các thuật toán dẫn tới trí tuệ nhân tạo), 50 năm qua máy tính đã thông minh hơn 1,