Ngày 08/11/2012 đại diện đại sứ quán của 9 nước phương Tây, Ngân hàng thế giới, Liên hợp quốc và nhiều nhà tài trợ khác cùng nhau khuyến nghị đòi thêm quyền cho nông dân Việt Nam, nhất là hạn chế quyền của các quan chức thu hồi đất nông nghiệp với giá rẻ để trao cho những nhà tư bản. Hỡi ôi chế độ công-nông: chính quyền lo cưỡng thu đất của nông dân để trao cho những ông chủ mới, còn đám "tư bản nước ngoài giẫy chết" thì xớ rớ can dự vào việc bảo vệ nông dân ở đất nước của người ta. Thật trái khoáy.
THÔNG CÁO BÁO CHÍ CHUNG
Đối xử bình đẳng với tất cả mọi người sử dụng đất
là cốt lõi đối với luật Đất đai sửa đổi
Khuyến nghị chung từ 15 đối tác phát triển nhấn mạnh tạo cơ chế thu hồi
và bồi thường đất đai công bằng và minh bạch là các ưu tiên chính
của việc sửa đổi luật Đất đai hiện hành.
HÀ NỘI, 8/11/2012 – Nhân Quốc hội Việt Nam đang thảo luận luật sửa đổi Luật Đất đai, Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng phát triển chau Á, Cơ quan phát triển quốc tế Ốt-xtrây-li-a, Oxfarm, phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam và Sứ quán Úc, Ca-na-đa, Phần Lan, Đức, Ai-rơ-len; Na Uy, Niu-di-lân, Thụy sĩ và Mỹ hôm nay ra một Khuyến nghị chung cùng với Bản tóm lược gợi ý Định hướng chính sách:”Sửa đổi Luật Đất đai 2003: thúc đẩy đối xử bình đẳng với tất cả mọi người có quyền sử dụng đất”
“Đối xử bình đẳng đối với tất cả mọi người sử dụng đất là cốt lõi cho phát triển con người và kinh tế toàn diện ở Việt Nam”, bà Pratibha Mahta, Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam nói. “Các sửa đổi của Luật Đất đai tạo ra cơ hội lớn để đảm bảo sự cân bằng thích đáng lợi ích giữa nhà đầu tư và người sử dụng đất, đặc biệt là những người nông dân, và thúc đẩy hơn sự minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý đất đai ở Việt Nam”
Các khuyến nghị chung chỉ ra những lĩnh vức quan trọng nhất cần phải được cải cách, bao gồm thu hồi và bồi thường đất, tăng tường bảo vệ quyền sử dụng đất của nông dân, minh bạch và tham gia trong quản lý đất đai, bình đẳng giới, quyền sử dụng đất của cộng đồng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, và tăng cường sự nhất quán và minh bạch của pháp luật đất đai.
Về thu hồi đất, các nhà tài trợ khuyến nghị:
· Thu hồi đất bắt buộc bởi Nhà nước (bao gồm đối với Quỹ đât) chỉ bị giới hạn cho các trường hợp phục vụ cho mục đích quốc phòng, an ninh quốc gia và lợi ích công cộng, mà không cho các dự án đầu tư kinh tế;
· Đất chỉ bị thu hồi chỉ sau khi hoàn tất thủ tục minh bạch, bao gồm thông báo công khai trước, thảo luận với những người bị tác động, và quyền tự do khởi kiện trước toà án;
· Giá bồi thường phải phản ánh được các thiệt hại về sinh kế và các chi phí tái định cư cũng như giá thi trường của đất bị thu hồi;
· Giá thị trường phải được xác định dựa trên các cơ chế định giá chuyên môn, khách quan và độc lập.
Để tăng cường bảo vệ quyền sử dụng đất của nông dân, các khuyến nghị kêu gọi:
· Quyền sử dụng đất của các hộ nông nghiệp phải được cấp không có thời hạn;
· Người nông dân có đất trồng lúa cần được tự do chuyển đổi sao cho sử dụng đất có hiệu quả sản xuất kinh tế hơn, hoặc được trợ cấp nếu họ bị yêu cầu phải giữ đất trồng lúa; và
· Các giới hạn về mức sử dụng đất phải được nới lỏng đối với các hộ nông dân cá thể.
Để năng cao minh bạch và tham gia trong quản lý đất đai, các nhà tài trợ khuyến nghị:
· Một hệ thống đăng ký quốc gia đồng bộ về quyền sử dụng đất kết nối từ các hồ sơ lưu trữ đất của các cơ quan cấp tỉnh, dựa trên các thửa đất của các cá nhân;
· Nhân dân được tiếp cận với mọi thông tin liên quan đến đất đai;
· Sự tham gia tích cực của các bên liên quan trong quản trị và quản lý đất; và
· Một cải cách trong qui hoạch đất dựa trên phân vùng sử đất không gian.
Để thúc đẩy bình đẳng giới hơn, các nhà tài trợ khuyến nghị giữ qui định ghi tên cả hai vợ chồng trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thực hiện hiệu quả hơn qui định này.
Hơn nữa, các khuyến nghị kêu gọi tăng cường công nhận việc sử dụng theo phong tục truyền thống và thực tế quản lý đất của các cộng đồng dân tôc thiểu số địa phương trong giao đất, qui hoạch đất và các chính sách, bao gồm tạo ra khung pháp luật và tiêu chuẩn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các cộng đồng.
Các nhà tài trợ cũng khuyến nghị đơn giản hoá hệ thống cấp giấp chứng nhận quyền sử dụng đất, với các quyền hạn và trách nhiệm đày đủ đươc giao cho cấc văn phòng Đăng ký sử dụng đất, các thủ tục đơn giản, và giảm phí đăng ký đất và miễn hoàn toàn phí đối với người nghèo.
Cuối cùng, các nhà tài trợ khuyến nghị sự nhất quán và minh bạch của pháp luật đất đai sẽ được hoàn thiện thông qua hệ thống hoá các văn bản qui phạm pháp luật liên quan thông qua một quá trình tham vấn cởi mở và minh bạch.
Các khuyến nghị và đề xuất chính sách đưa ra sự đồng thuận dựa trên các kinh nghiệm quốc tế gần đây, các nghiên cứu thực hiện bởi các nhà tài trợ quốc tế phối hợp với các cơ quan Việt Nam. Các khuyến nghị chính sách này do một nhóm các chuyên gia soạn thảo bao gồm các chuyên gia của các cơ quan Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng phát triển châu Á, Cơ quan phát triển quốc tế Ốt-xtrây-li-a, và Oxfam. Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam và cấc Đại sứ quán các nước Úc, Canada, Phần Lan, Đức, Ireland, Na Uy, New Zealand và Hoa Kỳ cùng đồng thuận với các khuyến nghị này.
-Hết-
Để có thêm thông tin, xin liên hệ:
Pernille Goodall, Nhóm Tryền thông của Liên Hợp Quốc, (+84) 38224383 (ext 123), pernille.goodall@undp.org; Nguyen Viet Lan, Nhóm Tryền thông của Liên Hợp Quốc, (+84) 38224383 (ext 121), nguyen.viet.lan@undp.org