TẢN MẠN VỀ XỨ VÔ TÌNH
Khỏi phải nói, người xứ ta thật vô tình, thường cứ cái gì thấy tiện thì làm. Phố phường đông đúc, giữa năm ngoái chính quyền thủ đô ra quyết định bịt các ngã tư, biến Hà Nội thành một đô thị kỳ dị nhất hành tinh. Thì cũng thế, ở phương Nam, người nước ta tiện thể chữa luôn cái vỉa hè, giúp xe máy khi cần có thể vọt lên tranh phần đường của người đi bộ.
Từ nhỏ nhìn ra việc lớn, một quốc gia với hơn 80 triệu dân mà có tới 63 chính quyền cấp tỉnh với 63 chi nhánh ngân hàng nhà nước, 63 cơ quan công an, 63 đài truyền hình, những bộ máy và cách tổ chức hao hao giống nhau. Từng chiếc đũa mỏng manh dễ bị bẻ gãy, ai sẽ lo giữ mái nhà chung. Các nhà đài chia nhau tần số, phân tán tài nguyên nhưng thiếu năng lực và thiết bị. Chẳng ngạc nhiên phim Hàn, phim Trung Quốc và văn hóa nước ngoài thừa cơ đổ bộ vào nước ta, lặng lẽ và lan rộng đến mức trẻ con sinh ra có khi được đặt tên tựa như minh tinh màn bạc nước ngoài.
Chẳng nghĩ ngợi, chúng ta lặng thinh chấp nhận giá sữa, giá xe cao hơn nhiều lần so với chợ thế giới trong khi chúng ta nghèo. Ai được ưu đãi kích cầu, ai xuất khẩu mà nắm giữ hàng tỷ đôla, ai nắm giữ tài nguyên, ai hưởng lương tiền tỉ mà điều hành các doanh nghiệp quốc doanh lỗ nhiều lãi ít. Luật pháp nước ta ghi nhận rằng quốc doanh là trụ cột, rằng người lao động, người tiêu dùng yếu thế sẽ được bảo vệ. Chỉ có điều luật pháp có đâu đơn giản như công tắc điện, cứ bật lên thì sáng và tắt đi thì tối. Nếu không được kiểm soát thì tiền dân vung phí, quốc doanh nắm giữ độc quyền mà hạn chế dân doanh, lợi dành cho một nhóm ít người mà hại trải đều cho cả quốc gia. Nếu không yêu mến cạnh tranh thì chúng ta không thể tấn công độc quyền, người tiêu dùng trở thành món mồi cho các tập đoàn tư bản thừa cơ xâu xé.
Công nghiệp và đô thị hóa, nông dân mất đất cắm dùi và trở nên bơ vơ ở cái nơi một thuở đã là quê cũ của mình. Lạm phát và tăng giá, ráo mồ hôi hết tiền, công nhân chỉ còn biết đến ca kíp, ai sẽ chăm lo cho cuộc sống tinh thần và con em của họ. Con nhà giàu trốn trường Việt Nam tìm đến các trường quốc tế. Bệnh viện bình dân xưa đã chia thành hai hạng, hạng dịch vụ mát lạnh dành cho người có tiền và hạng la liệt còn lại dành cho người nghèo.
Một xứ vô tình, chúng ta tin ở chính quyền, song như người ta thường bảo chính quyền đâu có phải thánh thần, người giàu và có cơ hội thường tự lo được cho mình, chính quyền đáng ra phải lo cho người nghèo. Sốt sắng vì các dự án đầu tư, có tỉnh nào sốt sắng lo cho người dân bị giải tỏa và di dời. Người ta bảo chính quyền là của người dân, nhất là của dân nghèo, thì những người dân ấy phải tham gia và giám sát tích cực, phải khắt khe hơn với chính quyền. Từ buông xuôi vô tình vươn tới những công dân giám sát tích cực, những người dân ấy cần phải học cách tự tổ chức để nói được lên tiếng nói đa dạng của mình. Vì đâu ở nơi kia người ta xây nên lũy, nên thành; vì đâu ở những xứ vô tình ngàn vạn hạt cát, gió thổi rã rời, quyền lực nhân dân chưa được tập hợp thành sức mạnh giám sát chính quyền. Tân Xuân, những mong quê ta đừng mãi là một xứ vô tình.
Khỏi phải nói, người xứ ta thật vô tình, thường cứ cái gì thấy tiện thì làm. Phố phường đông đúc, giữa năm ngoái chính quyền thủ đô ra quyết định bịt các ngã tư, biến Hà Nội thành một đô thị kỳ dị nhất hành tinh. Thì cũng thế, ở phương Nam, người nước ta tiện thể chữa luôn cái vỉa hè, giúp xe máy khi cần có thể vọt lên tranh phần đường của người đi bộ.
Từ nhỏ nhìn ra việc lớn, một quốc gia với hơn 80 triệu dân mà có tới 63 chính quyền cấp tỉnh với 63 chi nhánh ngân hàng nhà nước, 63 cơ quan công an, 63 đài truyền hình, những bộ máy và cách tổ chức hao hao giống nhau. Từng chiếc đũa mỏng manh dễ bị bẻ gãy, ai sẽ lo giữ mái nhà chung. Các nhà đài chia nhau tần số, phân tán tài nguyên nhưng thiếu năng lực và thiết bị. Chẳng ngạc nhiên phim Hàn, phim Trung Quốc và văn hóa nước ngoài thừa cơ đổ bộ vào nước ta, lặng lẽ và lan rộng đến mức trẻ con sinh ra có khi được đặt tên tựa như minh tinh màn bạc nước ngoài.
Chẳng nghĩ ngợi, chúng ta lặng thinh chấp nhận giá sữa, giá xe cao hơn nhiều lần so với chợ thế giới trong khi chúng ta nghèo. Ai được ưu đãi kích cầu, ai xuất khẩu mà nắm giữ hàng tỷ đôla, ai nắm giữ tài nguyên, ai hưởng lương tiền tỉ mà điều hành các doanh nghiệp quốc doanh lỗ nhiều lãi ít. Luật pháp nước ta ghi nhận rằng quốc doanh là trụ cột, rằng người lao động, người tiêu dùng yếu thế sẽ được bảo vệ. Chỉ có điều luật pháp có đâu đơn giản như công tắc điện, cứ bật lên thì sáng và tắt đi thì tối. Nếu không được kiểm soát thì tiền dân vung phí, quốc doanh nắm giữ độc quyền mà hạn chế dân doanh, lợi dành cho một nhóm ít người mà hại trải đều cho cả quốc gia. Nếu không yêu mến cạnh tranh thì chúng ta không thể tấn công độc quyền, người tiêu dùng trở thành món mồi cho các tập đoàn tư bản thừa cơ xâu xé.
Công nghiệp và đô thị hóa, nông dân mất đất cắm dùi và trở nên bơ vơ ở cái nơi một thuở đã là quê cũ của mình. Lạm phát và tăng giá, ráo mồ hôi hết tiền, công nhân chỉ còn biết đến ca kíp, ai sẽ chăm lo cho cuộc sống tinh thần và con em của họ. Con nhà giàu trốn trường Việt Nam tìm đến các trường quốc tế. Bệnh viện bình dân xưa đã chia thành hai hạng, hạng dịch vụ mát lạnh dành cho người có tiền và hạng la liệt còn lại dành cho người nghèo.
Một xứ vô tình, chúng ta tin ở chính quyền, song như người ta thường bảo chính quyền đâu có phải thánh thần, người giàu và có cơ hội thường tự lo được cho mình, chính quyền đáng ra phải lo cho người nghèo. Sốt sắng vì các dự án đầu tư, có tỉnh nào sốt sắng lo cho người dân bị giải tỏa và di dời. Người ta bảo chính quyền là của người dân, nhất là của dân nghèo, thì những người dân ấy phải tham gia và giám sát tích cực, phải khắt khe hơn với chính quyền. Từ buông xuôi vô tình vươn tới những công dân giám sát tích cực, những người dân ấy cần phải học cách tự tổ chức để nói được lên tiếng nói đa dạng của mình. Vì đâu ở nơi kia người ta xây nên lũy, nên thành; vì đâu ở những xứ vô tình ngàn vạn hạt cát, gió thổi rã rời, quyền lực nhân dân chưa được tập hợp thành sức mạnh giám sát chính quyền. Tân Xuân, những mong quê ta đừng mãi là một xứ vô tình.
Comments