Skip to main content

Phiếu tín nhiệm và lòng dân

Khó khăn bủa vây tứ bề, cả nước mong chính quyền sáng suốt và mạnh mẽ vì dân. Mang theo hơi nóng từ những cuộc tiếp xúc cử tri, trong dày đặc chương trình nghị sự, Quốc hội kỳ này sẽ bàn về việc lấy phiếu tín nhiệm. Nếu điều ấy thành công, người dân nước ta có thêm một thước đo tín nhiệm với những người giữ chức vụ trọng yếu trong bộ máy quản trị quốc gia.
Chính quyền mạnh không phải bởi làm nhiều việc, mà biết làm đúng việc với những chính sách thông minh. Để hối thúc chính quyền làm đúng việc, người dân cần phải có tiếng nói và những kênh hối thúc chính quyền chịu trách nhiệm trước cử tri. Là nơi tụ hội những đại biểu ưu tú của nhân dân, Quốc hội nước ta có nhiều quyền lực, song quan trọng bậc nhất phải là quyền giám sát và hối thúc Chính phủ chịu trách nhiệm giải trình trước toàn thể nhân dân.
Toàn thể Quốc hội đã bầu và bổ phiệm ra 49 vị giữ các chức vụ quan trọng bậc nhất trong hệ thống quyền lực Nhà nước. Sau khi được bổ nhiệm, Chính phủ và từng thành viên trong Chính phủ cũng như người đứng đầu các cơ quan tối cao khác phải chịu trách nhiệm báo cáo, chất vấn trước Quốc hội. Thường sau các phiên chất vấn xuất hiện nhu cầu đo lường sự hài lòng của Quốc hội đối với người được chất vấn. Vì lẽ ấy, việc lấy phiếu tín nhiệm tại cơ quan dân cử có thể tạo thêm một kênh đo lường niềm tin của nhân dân đối với chính quyền.
Để làm được điều đó, ngoài việc thông qua Nghị quyết về quy trình và thủ tục lấy phiếu tín nhiệm, Quốc hội phải hối thúc nâng cao chất lượng các báo cáo cũng như phiên chất vấn. Cội nguồn sức mạnh của Quốc hội chính là tính chính danh và công khai. Chính danh, vì Quốc hội đại diện cho quyền lực của toàn thể nhân dân. Chính phủ và các cơ quan tối cao, dù quyền uy tới đâu, cũng phải giải trình và chịu trách nhiệm trước nhân dân. Công khai, vì hàng triệu cử tri đã gửi gắm nguyện ước của mình vào từng đại biểu, người ta mong ngóng những nguyện ước ấy phải được nói ra trên những diễn đàn nghị viện. Việc lấy phiếu tín nhiệm vì lẽ đó sẽ có thêm sức mạnh và ý nghĩa to lớn nếu được tiến hành thường xuyên như một hoạt động giám sát của Quốc hội và kết quả được công khai cho toàn thể nhân dân.
Khác với lấy phiếu như là hành vi đo lường tín nhiệm thường niên, khi uy tín của một người đứng đầu các cơ quan của chính quyền có dấu hiệu được đánh giá thấp, Quốc hội có thể sẽ tiến hành “bỏ phiếu tín nhiệm”. Về bản chất, cuộc bỏ phiếu này là bỏ phiếu bất tín nhiệm để thể hiện thái độ của Quốc hội nhằm ép các quan chức Chính phủ tuân thủ ý chí của nhân dân. Đây là một công cụ khá đặc biệt trong hoạt động nghị viện, có tính bất thường, chỉ diễn ra khi có dấu hiệu suy giảm niềm tin một cách nghiêm trọng giữa cơ quan dân cử và các cơ quan giữ quyền hành pháp.
Lấy phiếu tín nhiệm thường niên hy vọng sẽ tạo nên sự phân công và phối hợp tương hỗ giữa Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan quyền lực tối cao khác trong bộ máy nhà nước. Càng làm tốt và công khai hóa kết quả lấy phiếu tín nhiệm như một thói quen bình thường, càng giảm dần nguy cơ bất bình thường phải “bỏ phiếu tín nhiệm” khi niềm tin của cử tri suy giảm./.

Popular posts from this blog

Học và Dạy Luật Đất đai trong các trường luật ở Việt Nam

Tặng các bạn học và dạy Luật Đất đai 1.       Dẫn đề : Nước ta đã có gần 100 cơ sở đào tạo luật (để thuận tiện, sau đây gọi chung là các trường luật). Ở bậc cử nhân, các trường luật thường giảng dạy Môn học Luật Đất đai. Nội dung giảng dạy môn học này ở các trường khá giống nhau, bám sát cấu trúc của Luật Đất đai, thường bắt đầu từ Chế độ sở hữu, Các loại đất, Quyền & Nghĩa vụ của Người sử dụng đất, cho tới Hành chính đất đai và Giải quyết tranh chấp đất đai. Trong bối cảnh Luật Đất đai 2024 đã có hiệu lực, nội dung đồ sộ của đạo luật này cần được nghiên cứu & giảng dạy như thế nào cho hiệu quả. Trong khuôn khổ Hội thảo tại một trường luật như Khoa Luật ĐH Mở TPHCM, sẽ là hữu ích, nếu có thể góp phần tìm hiểu đạo luật mới này, song đồng thời cũng tìm cách đổi mới cách nghiên cứu, giảng dạy pháp luật đất đai, giúp cho môn học này hấp dẫn, thiết thực hơn với người học. Phần thảo luận dưới đây góp phần vào 2 nội dung nêu trên. 2.    ...

Nhàn đàm về thể chế

  1.            Dẫn nhập : Đầu năm 1845 khi phê bình triết gia Feuerbach, Karl Marx, lúc ấy còn khá trẻ, đã viết câu trên đây, câu sau này được dịch sang tiếng Anh và khắc trên mộ của ngài “ Die Philosophen haben die Welt nur verschieden  interpretirt , es kömmt drauf an sie zu  verändern - các triết gia chỉ tìm cách giải thích thế giới khác nhau, cái chính là phải tìm cách thay đổi thế giới ấy”. Gần 180 năm sau, Acemoglu & đồng sự, nhận được giải Nobel năm 2024, vì những đóng góp giải thích các nền văn minh thịnh hay suy tàn là do thể chế. Điều ấy đúng, hoặc đúng một phần. Nhân dịp này, cựu học viên Fulbright mời chúng tôi mạn đàm về thể chế. “Kỷ nguyên vươn mình”, nếu các bạn thích dùng chữ ấy, mong sẽ là tỉnh thức, bắt đầu với hành động. Nói đã đủ nhiều, đến lúc phải làm, làm nhiều hơn. Ở đất nước chúng ta, vinh quang thuộc về những con người hành động, công khai hay thầm lặng, ngày mỗi ngày bền bỉ làm cho thể chế n...

Ngổn ngang Công lý-Phần 2: Quản trị Tòa án-Công việc nhìn từ bên trong

  Phần 2: Quản trị tòa án- Công việc nhìn từ bên trong     26.       Tòa án Yorktown: Tòa án Yorktown Circuit Court tọa lạc trong một ngôi nhà xinh xắn, lùi sau cái sân cỏ rất rộng, không có cổng, và cũng không có tường bao. Bang Virginia, với khoảng 9 triệu dân, có hơn 30 cái tòa ở cấp này, mỗi tòa có từ 2-15 thẩm phán, tùy theo nhu cầu công việc. Thẩm quyền của cấp tòa này được giới hạn, xử các án hình sự có mức hình phạt không quá 12 tháng tù và các án dân sự có giá ngạch không quá 50.000 đô la. Dưới cấp tòa án này còn có tòa án quận, dưới tòa án quận còn có nhân viên pháp lý (gọi là magistrates) tiếp nhận các yêu cầu pháp lý của người dân và giải quyết các vụ việc theo ủy quyền mà không cần tranh tụng, chắc có thể so sánh được với bộ phận pháp chế ở cấp phường ở nước ta. Bên trên tòa án Yorktown Circuit Court còn có tòa phúc thẩm, và cuối cùng là Tòa tối cao của bang Virginia với 6 thẩm phán. Đại thể 95-96% các vụ án ở Mỹ sẽ được giải qu...