Skip to main content

Tham nhũng vặt

Tham nhũng “vặt” ở đây có thể được hiểu theo hai nghĩa. Thứ nhất, quy mô của hoạt động tham nhũng tuy nhỏ nhưng rải rác khắp nơi, ví dụ như xin cho con đi học phải “lót tay”, để được chăm sóc tốt hơn ở bệnh viện cũng phải “bồi dưỡng”... Nghĩa thứ hai đáng bàn hơn, theo đó người dân cảm thấy tham nhũng trở thành chuyện vặt đến mức như một thói quen, khiến người ta không bức xúc, không thấy lạ. Nói cách khác, khi đó tham nhũng đã phổ biến tới mức người ta không lên án mà dễ dàng chấp nhận. Nếu hiểu như vậy, báo cáo PAPI đáng phải suy nghĩ ở chỗ đã tái khẳng định cảm nhận của dân chúng rằng tham nhũng ở VN không còn mang tính đơn lẻ mà là một hiện tượng mang tính xã hội lan rộng.


"Trên thế giới, chính quyền thường không muốn minh bạch thông tin. Đó là một thực tế, kể cả ở nhiều quốc gia phát triển. Chỉ dưới sức ép liên tục của dân chúng thì chính quyền mới chấp nhận buộc phải minh bạch, càng minh bạch thì chính quyền càng vững mạnh, tựa như ánh sáng sẽ giết chết vi trùng. Nói cách khác, trong bưng bít và bóng tối thì thừa cơ hội nảy sinh lạm quyền, ngược lại dưới ánh sáng chói chang của sự giám sát rộng khắp thì chỉ có người thực tài mới có thể tìm được sự ủy trị của nhân dân" 

Với người đưa hối lộ thì việc đưa hối lộ cũng sẽ giúp giải quyết được công việc của họ một cách thuận tiện, đạt được một mức độ thỏa dụng nào đấy và có thể cũng làm người ta hài lòng. Tuy nhiên, nếu điều này tiếp diễn sẽ xảy ra những hệ quả xấu như quan chức sẽ hành xử ngày càng tùy tiện và thói quen tùy tiện lan rộng, khả năng tiếp cận dịch vụ và cơ hội từ khu vực công sẽ tùy thuộc vào mức độ chấp nhận phải đưa hối lộ của người dân. Hành xử tùy tiện của quan chức gia tăng sẽ dẫn đến vô hiệu hóa nhiều quy định của pháp luật. Khi đó phong bì hay quà biếu sẽ làm ra chuẩn mực. Đồng thời các thể chế phi chính thức như các mối quan hệ quen biết, sự chia chác lợi ích... sẽ thắng thế. Trong bối cảnh đó, luật pháp và công lý bị khinh nhờn.
Hành vi bất tuân ấy dẫn đến những giá trị của xã hội dần dần sẽ bị lung lay. Một xã hội không có những giá trị bền vững thì không thể ổn định lâu dài được, các nhóm lợi ích nào chiếm được quyền lực sẽ tạo ra luật chơi mới và họ sẽ khai thác quyền lực cho lợi ích của họ. Một xã hội như vậy mẫn cảm với những biến đổi về chính trị và báo trước những nguy cơ bất ổn.
Thật ra, chúng ta có vài điểm sáng như những cố gắng có thể quan sát ở tỉnh Bình Dương hay nỗ lực cải cách hành chính ở quận 1 (TP.HCM). Tôi nghĩ rằng các địa phương khác nếu có điều kiện cần đến những nơi này để trao đổi, tự rút ra bài học cho riêng mình.
Rõ ràng những dấu hiệu của một nền hành chính thân thiện, phục vụ người dân và doanh nghiệp đã nhen nhúm xuất hiện ở một số địa phương. Tại sao những tín hiệu tích cực này xuất hiện ở tỉnh này, địa phương này mà không xuất hiện ở nhiều nơi khác, theo cá nhân tôi là có nhiều yếu tố. Thứ nhất, đã xuất hiện cạnh tranh giữa các địa phương. Thứ hai, dưới sức ép của điều hành địa phương đã xuất hiện những lãnh đạo có quyết tâm và tầm nhìn.
Những điểm sáng nói trên đều có một mẫu số chung bao gồm nỗ lực xây dựng chính quyền minh bạch; nỗ lực hạn chế sự tùy tiện của cán bộ, công chức bằng cách kiểm soát quyền hạn của họ. Đặc biệt, một tiền đề rất quan trọng là phải tin người dân và doanh nghiệp, trao cho họ quyền yêu cầu cán bộ, công chức phải tuân theo các chuẩn mực đã quy định và giúp họ có đủ sức kiểm soát được quyền hạn của nhóm người có quyền.

Popular posts from this blog

Enjoy the Voyage: Behind the Scenes of Tribunal Deliberations

Arbitration can be very simple, but it can also be a voyage to nowhere in the middle of the sea. From the departure to destination, the Tribunal as collective is expected to steer the board. It shall make decisions, either procedural or on merits, by deliberation. But how tribunal deliberations work, particularly in cross-cultural arbitration? That is certainly a mysterious black-box, because tribunal deliberations are case specific (it depends on the nature of the disputes), tribunal specific (it depends on the composition of the tribunal, the background and profile, and mentality of the presiding arbitrator and its fellows), and the like. But there are some best practice for efficient deliberations: Not consensus, but collegiality is important: each arbitrator shall actively be involved. Not focusing on the destination, enjoying the voyage: the facts, the issues, the rational behind the disputes are important. Not merely the award, an efficient case management, fairness and due
  Pham Duy Nghia graduated at Leipzig University in Germany (LLB 1988, PhD 1991). He was a Fulbright visiting scholar at Harvard Law School (2001-2002). At Fulbright University Vietnam he teaches Law and Public Policy, Public Governance, Research Methods of Public Policy. As arbitrator Prof Pham Duy Nghia has served in more than 100 cases hearing transnational business disputes, including commercial, investment, construction, insurance, corporate disputes, M & A and intellectual property disputes. Besides teaching, research, and practicing law, Pham Duy Nghia is a frequent commentator in leading newspapers and media in Vietnam. The areas concerned include protection of basic citizen’s right, voice and accountability in public governance, regulatory quality, rule of law and access to justice.

Đoán định tư pháp là gì?

Bài viết ngắn dưới đây góp phần tìm hiểu và trả lời các câu hỏi sau đây: (i) Đoán định tư pháp là gì, ra đời trong bối cảnh nào, có ảnh hưởng gì trong ngành tư pháp trên thế giới, (ii) Ngành tư pháp Việt Nam nên chuẩn bị như thế nào để chủ động ứng xử với xu thế Đoán định tư pháp [1] . Đoán định tư pháp (Predictive Justice) là gì? 1.       Đoán định tư pháp là một xu thế thay đổi cung cách cung cấp dịch vụ pháp lý, trong đó có hoạt động xét xử của tòa án, dưới sức ép của thời đại dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), với sự xuất hiện của các công ty khởi nghiệp công nghệ pháp lý (Legal Tech start-up), cung cấp những giải pháp tư vấn, hỗ trợ pháp lý trên nền tảng của các công nghệ thông minh. 2.       Xu thế này bắt nguồn từ những nỗ lực cung cấp nguồn luật mở (open data) từ 50 năm nay. Do công nghệ thay đổi rất nhanh (máy tính, vật liệu bán dẫn, chip điện tử, mạng Internet, các thuật toán dẫn tới trí tuệ nhân tạo), 50 năm qua máy tính đã thông minh hơn 1,