Skip to main content

Ban an va uoc mong cong ly


Vụ đắm đò thảm khốc hôm 30 tết ở Quảng Hải (Quảng Bình) đã được đưa ra xét xử. Án đã tuyên, phiên tòa tạm khép lại, song để công lý được xác lập vẫn còn nhiều việc phải làm.
Con đò mưu sinh, hai ông lái nghèo, tai nạn thương tâm và khung hình phạt 29 năm tù giam (phạt ông Nguyễn Minh Mậu 15 năm và Nguyễn Xuân Quý 14 năm), cách ly xã hội, nghĩa là 14-15 năm vợ chồng ly tán, con cái bơ vơ, thiếu nơi nương tựa.
Án được tuyên trừng trị người có tội, án được tuyên răn đe hành vi phạm tội, án được tuyên nhằm lập lại kỷ cương, song cũng phải giúp tăng niềm tin vào công lý của cộng đồng.
Con đò nghèo ấy ngày qua ngày chở khách qua sông, công khai chứ không lén lút. Nhưng những người có trách nhiệm ở địa phương, thanh tra giao thông..., bao nhiêu lực lượng ấy đã góp phần gì cảnh báo ngăn ngừa nguy hiểm của chuyến đò bất hạnh?
Hiểm họa treo trên đầu bao nhiêu khách qua sông, nhưng những người sống bằng tiền thuế của dân liệu có tắc trách, vô cảm, không can ngăn, không răn đe, không kiểm tra và ngăn chặn kịp thời.
Búa rìu của hình luật không nên chỉ giáng lên số phận bác lái đò nghèo, ít học. Đất nước của những dòng sông và những con đò, sớm chiều cặm cụi đưa khách tới bến, án lạnh lùng tuyên có nhớ đến tấm lòng khách qua sông mỗi khi gọi “đò ơi”.
Ngăn tai họa phải là trách nhiệm chung. Chen chúc qua sông, một thoáng vội trong ngày cuối năm, hành khách đôi khi cũng đùa với tử thần. Cả nể, cố cho hết chuyến, do cạn nghĩ và cẩu thả, đôi khi bác lái đò cũng đùa với số phận khách qua sông. Ngành giao thông đường thủy định ra luật lệ mà giám sát chiếu lệ, dễ dãi khi cấp phép và kiểm tra, thì luật lệ vẫn chỉ còn trên giấy.
Bản án giáo dục người sống, răn đe những bác lái đò, và phải góp phần răn đe cả những người giữ trọng trách cấp phép đăng ký lưu hành, cấp phép điều khiển phương tiện và bảo đảm an toàn cho giao thông đường thủy.
Nếu nhìn nhận như vậy, 29 năm tù giam cho hai bác lái đò nghèo mới chỉ là sự trừng trị. Vài cuộc họp kiểm điểm, phê bình chưa đủ sức cảnh báo, răn đe sự thờ ơ của chính quyền về những hiểm họa cho khách qua sông.
Phòng hơn chống, xây hơn phá, bao dung và yêu thương thường hơn cả trừng trị nặng nề. Án được tuyên phải giúp cộng đồng cảm nhận và thêm tin yêu vào công lý. Đạt được điều ấy, dường như còn rất nhiều việc phải làm.

Comments

Popular posts from this blog

Nhàn đàm về thể chế

  1.            Dẫn nhập : Đầu năm 1845 khi phê bình triết gia Feuerbach, Karl Marx, lúc ấy còn khá trẻ, đã viết câu trên đây, câu sau này được dịch sang tiếng Anh và khắc trên mộ của ngài “ Die Philosophen haben die Welt nur verschieden  interpretirt , es kömmt drauf an sie zu  verändern - các triết gia chỉ tìm cách giải thích thế giới khác nhau, cái chính là phải tìm cách thay đổi thế giới ấy”. Gần 180 năm sau, Acemoglu & đồng sự, nhận được giải Nobel năm 2024, vì những đóng góp giải thích các nền văn minh thịnh hay suy tàn là do thể chế. Điều ấy đúng, hoặc đúng một phần. Nhân dịp này, cựu học viên Fulbright mời chúng tôi mạn đàm về thể chế. “Kỷ nguyên vươn mình”, nếu các bạn thích dùng chữ ấy, mong sẽ là tỉnh thức, bắt đầu với hành động. Nói đã đủ nhiều, đến lúc phải làm, làm nhiều hơn. Ở đất nước chúng ta, vinh quang thuộc về những con người hành động, công khai hay thầm lặng, ngày mỗi ngày bền bỉ làm cho thể chế n...

Ngổn ngang Công lý – Phần 1: Từ Yorktown tới Washington

  Phạm Duy Nghĩa 1.     Những dòng này dành cho ai: Bất công xảy ra khắp nơi, công lý thì khó khăn lắm mới đạt được. Mỗi ngày, nếu góp thêm tử tế, công bằng, và bớt dần bất công, thì thật quý. Công lý được giữ cho ngay ngắn, từng chút một, chung tay bởi tất cả mọi người. Đặng Hoàng Giang viết một cuốn sách có tựa đề “”Bức xúc không làm ta vô can””, quả là thế, bất công xảy ra do chúng ta né tránh, cam chịu, hoặc đồng lõa. Cùng góp sức chúng ta mới tạo ra và duy trì được lẽ công bằng ở đời. Những dòng này vì thế dành cho những ai muốn sống chậm một chút, dừng lại, đứng nhìn, quan sát, và tìm hiểu: Vì sao bất công đã xảy ra, và Vì sao công lý vẫn là một giấc mơ xa vời với rất nhiều dân tộc, trong đó có chúng ta. Thời đại này mạng xã hội, dữ liệu, tin tức, trí tuệ nhân tạo… đang thổi bay con người, đặt câu hỏi đúng đã là một nửa thành công. 2.     Cấu trúc của phần viết: Phần viết này được cấu trúc hồn nhiên như những mảng kiến thức vụn vặt mà tôi lượ...

Bên thứ ba trong Thủ tục trọng tài: Một góc nhìn từ thực tiễn thực thi pháp luật

Đề dẫn : Theo Vụ Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp, vào thời điểm hiện nay nước ta đã có 48 tổ chức trọng tài được thành lập, với hơn 600 trọng tài viên, mỗi năm tham gia giải quyết hàng nghìn vụ tranh chấp thương mại [1] . Một dịch vụ trọng tài đã hình thành. Càng phát triển, những đặc thù của dịch vụ này càng lộ rõ hơn, trong đó có việc xử lý lợi ích của bên thứ ba. Rất khác với tố tụng toà án, về nguyên tắc, trọng tài là thủ tục không công khai, sự tham gia của bên thứ ba là ngoại lệ. Không thể học theo quy định của Tố tụng dân sự để đưa bên thứ ba vào Tố tụng trọng tài. Bài viết dưới đây thảo luận về việc xem xét và đảm bảo lợi ích của Bên thứ ba trong Thủ tục trọng tài. Sau khi minh họa một số tình huống trong đó các bên tranh chấp hoặc Hội đồng trọng tài có thể cần lưu ý tới lợi ích của Bên thứ ba. Mục tiêu của Tố tụng trọng tài là góp phần giải quyết các tranh chấp một cách công bằng, thúc đẩy các bên tự thực thi nghĩa vụ, tránh làm lan rộng thêm kiện tụng. Từ những cân nhắc đó, bài v...