Bạn đọc, nếu không rành ngoại ngữ, chỉ còn biết nhận tin từ những tờ báo trong nước. Các báo này, tùy theo sức phóng viên, lại xào xáo tin tức từ báo chí nước ngoài. Ai thạo tiếng gì thì đọc tiếng đó. Rồi từ thập cẩm các nguồn được tin xào xáo đó, các nhà bình luận bắt đầu phát biểu tứ tung. Báo chí đứng đắn, nếu muốn, phải điều tra tường tận, trước khi phát tán thông tin. Có hàng vạn người Việt đang sống ở Đông Âu, nhất là ở ngay Ucraina và Crimea, họ nên là nguồn tin đầu tiên cho báo chí nước ta.
1. Dẫn nhập : Đầu năm 1845 khi phê bình triết gia Feuerbach, Karl Marx, lúc ấy còn khá trẻ, đã viết câu trên đây, câu sau này được dịch sang tiếng Anh và khắc trên mộ của ngài “ Die Philosophen haben die Welt nur verschieden interpretirt , es kömmt drauf an sie zu verändern - các triết gia chỉ tìm cách giải thích thế giới khác nhau, cái chính là phải tìm cách thay đổi thế giới ấy”. Gần 180 năm sau, Acemoglu & đồng sự, nhận được giải Nobel năm 2024, vì những đóng góp giải thích các nền văn minh thịnh hay suy tàn là do thể chế. Điều ấy đúng, hoặc đúng một phần. Nhân dịp này, cựu học viên Fulbright mời chúng tôi mạn đàm về thể chế. “Kỷ nguyên vươn mình”, nếu các bạn thích dùng chữ ấy, mong sẽ là tỉnh thức, bắt đầu với hành động. Nói đã đủ nhiều, đến lúc phải làm, làm nhiều hơn. Ở đất nước chúng ta, vinh quang thuộc về những con người hành động, công khai hay thầm lặng, ngày mỗi ngày bền bỉ làm cho thể chế n...