Skip to main content

Ngay Sinh Vien


NHỮNG KHOẢNG TRỜI TỰ DO


Phạm Duy Nghĩa


Chiếc áo tự đan, chiếc xe tự sửa, căn hộ tự lăn sơn, cuộc đời mình tự quyết.. ắt hẳn sẽ hay hơn phải nhờ vả, dù là chỉ dựa vào những người thân. Cái năng lực tự quyết ấy không tự nhiên mà có, nó được tích tụ từ những tháng năm dài tập làm người tự do.
Đời sinh viên, ấy là khoảng thời gian đẹp nhất để học lấy cách tự do suy nghĩ, tự tìm lấy giá trị sống của mình. Thầy dạy chữ, chữ rồi cũng sáo mòn. Thầy giảng nghĩa, nghĩa rồi cũng đổi thay. Như nhen lên đốm lửa khát khao tìm kiếm, thầy giỏi chỉ khéo vun từng giấc mơ bé bỏng lớn dần thành khát khao của những lớp người, của từng thế hệ.
9x sắp qua rồi, nay lại đến 10x; những người trẻ không chỉ sống với những ước ao thời bao cấp của thế hệ chúng tôi. Họ sống với không gian vô tận ảo, họ sống với cơ hội học việc và tìm việc biến đổi nhanh. Ngôn từ, ngữ điệu, nỗi buồn vui của họ khác xa rồi. Ngước mắt với tới trời xanh, họ ước ao những không gian bay bổng mới hợp với lứa tuổi. Tỏ tình khác, yêu khác, họ cũng biết làm vô số cách khác để tìm đến hạnh phúc lâu bền cho cuộc sống của mình.
Làm nghề dạy học, tôi học được từ trò của tôi sự đam mê khám phá, trăn trở phá cách, những giày vò đi tìm và khẳng định những cái chẳng giống ai. Những người trẻ tuổi ấy, nếu được chỉ đường vạch lối, nếu được khuyến khích, họ sẽ rất giỏi tự tìm tin, tự liên kết, tự tổ chức nghiên cứu và thuyết trình… với sự tự tin, mạch lạc mà các giáo sư đôi lúc cũng phải ngạc nhiên.
Nắng chiếu qua cửa sổ, những khuôn mặt trẻ tuổi người Việt vẫn đẹp và rạng ngời kể cả khi cặm cụi bới tìm chữ nghĩa. Chỉ có điều dân tộc thông minh này vẫn nghèo và thua kém các dân tộc láng giềng, vẫn chịu phận gia công và sống nhờ bòn rút tài nguyên của tổ tiên để lại. Làm cho muôn triệu sáng kiến tư nhân nảy nở, làm cho ngàn vạn lối nghĩ mới thay dần nếp cũ, làm cho hàng triệu người trẻ tuổi được tự do thử sức và tìm kiếm cách lập thân, vươn lên giành lấy những khoảng trời tự do trong cuộc ganh đua với các dân tộc láng giềng có thể phải là một chủ thuyết giúp con cháu chúng ta mạnh mẽ và rắn rỏi lên.
Sân trường, khoảng trời tự do và những khung cửa sổ. Ước mong con cháu chúng tôi không còn phải bon chen tranh phần trên những đường phố chật. Ngày Sinh Viên Việt Nam, ngày nhắc nhở hãy dũng cảm giữ lấy những khoảng trời tự do.

Comments

Popular posts from this blog

Nhàn đàm về thể chế

  1.            Dẫn nhập : Đầu năm 1845 khi phê bình triết gia Feuerbach, Karl Marx, lúc ấy còn khá trẻ, đã viết câu trên đây, câu sau này được dịch sang tiếng Anh và khắc trên mộ của ngài “ Die Philosophen haben die Welt nur verschieden  interpretirt , es kömmt drauf an sie zu  verändern - các triết gia chỉ tìm cách giải thích thế giới khác nhau, cái chính là phải tìm cách thay đổi thế giới ấy”. Gần 180 năm sau, Acemoglu & đồng sự, nhận được giải Nobel năm 2024, vì những đóng góp giải thích các nền văn minh thịnh hay suy tàn là do thể chế. Điều ấy đúng, hoặc đúng một phần. Nhân dịp này, cựu học viên Fulbright mời chúng tôi mạn đàm về thể chế. “Kỷ nguyên vươn mình”, nếu các bạn thích dùng chữ ấy, mong sẽ là tỉnh thức, bắt đầu với hành động. Nói đã đủ nhiều, đến lúc phải làm, làm nhiều hơn. Ở đất nước chúng ta, vinh quang thuộc về những con người hành động, công khai hay thầm lặng, ngày mỗi ngày bền bỉ làm cho thể chế n...

Ngổn ngang Công lý – Phần 1: Từ Yorktown tới Washington

  Phạm Duy Nghĩa 1.     Những dòng này dành cho ai: Bất công xảy ra khắp nơi, công lý thì khó khăn lắm mới đạt được. Mỗi ngày, nếu góp thêm tử tế, công bằng, và bớt dần bất công, thì thật quý. Công lý được giữ cho ngay ngắn, từng chút một, chung tay bởi tất cả mọi người. Đặng Hoàng Giang viết một cuốn sách có tựa đề “”Bức xúc không làm ta vô can””, quả là thế, bất công xảy ra do chúng ta né tránh, cam chịu, hoặc đồng lõa. Cùng góp sức chúng ta mới tạo ra và duy trì được lẽ công bằng ở đời. Những dòng này vì thế dành cho những ai muốn sống chậm một chút, dừng lại, đứng nhìn, quan sát, và tìm hiểu: Vì sao bất công đã xảy ra, và Vì sao công lý vẫn là một giấc mơ xa vời với rất nhiều dân tộc, trong đó có chúng ta. Thời đại này mạng xã hội, dữ liệu, tin tức, trí tuệ nhân tạo… đang thổi bay con người, đặt câu hỏi đúng đã là một nửa thành công. 2.     Cấu trúc của phần viết: Phần viết này được cấu trúc hồn nhiên như những mảng kiến thức vụn vặt mà tôi lượ...

Bên thứ ba trong Thủ tục trọng tài: Một góc nhìn từ thực tiễn thực thi pháp luật

Đề dẫn : Theo Vụ Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp, vào thời điểm hiện nay nước ta đã có 48 tổ chức trọng tài được thành lập, với hơn 600 trọng tài viên, mỗi năm tham gia giải quyết hàng nghìn vụ tranh chấp thương mại [1] . Một dịch vụ trọng tài đã hình thành. Càng phát triển, những đặc thù của dịch vụ này càng lộ rõ hơn, trong đó có việc xử lý lợi ích của bên thứ ba. Rất khác với tố tụng toà án, về nguyên tắc, trọng tài là thủ tục không công khai, sự tham gia của bên thứ ba là ngoại lệ. Không thể học theo quy định của Tố tụng dân sự để đưa bên thứ ba vào Tố tụng trọng tài. Bài viết dưới đây thảo luận về việc xem xét và đảm bảo lợi ích của Bên thứ ba trong Thủ tục trọng tài. Sau khi minh họa một số tình huống trong đó các bên tranh chấp hoặc Hội đồng trọng tài có thể cần lưu ý tới lợi ích của Bên thứ ba. Mục tiêu của Tố tụng trọng tài là góp phần giải quyết các tranh chấp một cách công bằng, thúc đẩy các bên tự thực thi nghĩa vụ, tránh làm lan rộng thêm kiện tụng. Từ những cân nhắc đó, bài v...